DÜNYADAKİ İLK BİLGİSAYAR PROGRAMCISI
Bilgisayar ve teknoloji alanında sıklıkla duyduğumuz isimler genellikle erkek isimleridir. Erkeklerin teknolojik gelişmelerle ve aygıtlarla kadınlardan daha fazla ilgilendiğini hepimiz düşünmekteyiz. Bununla birlikte, bilgisayar programlamak gibi teknoloji alanında büyük girişimlere ön ayak olan çalışmalarda da yine hafızalarımızda erkek isimlerinin yer aldığını pek çoğumuz fark etmişizdir.
Ancak düşünülenin aksine ilk bilgisayar programcısı olarak nitelendirilen kişi bir erkek değil de kadındır. Kısacık ömrüne önemli çalışmalar sığdıran ve gelecek bilgisayar programcılarına ilham kaynağı olan en önemli kadın mucitler arasında görülen Ada Lovelace, günümüzde hayatımızın büyük çoğunluğunu ele geçiren bilgisayar programlarının temelinin atılmasına büyük katkı sağlamıştır.
Yaptığı çalışmaların önemini vurgulamak ve bilgisayar programcılığının temelini atan kadın mucit Ada Lovelace’ı tanıtmak amacıyla 2009 yılından beri her Ekim ayının ikinci Salı günü “Ada Lovelace Day” (Ada Lovelace Günü) olarak anılmaktadır. Peki tüm dünyaya çalışmalarıyla damgasını vuran bu güçlü kadın Ada Lovelace kimdir, gelin yakından tanıyalım.
Gerçek Adı Ada Lovelace Değildir
Şair bir babanın kızı olan ve matematik düşkünlüğünü annesinden alan Ada Lovelace, 10 Aralık 1815 yılında Londra’da dünyaya geldi. Gerçek adı Augusta Ada Byron olan mucit tüm dünya tarafından gerçek adıyla değil, Ada Lovelace olarak bilinmektedir. Bu isim, 1835 yılında Lord Lovelace ile gerçekleştirdiği evlliliğin ardından kullanmaya başladığı isimdir.
Babası Lovelace doğduktan bir ay sonra annesinden ayrılarak İngiltere’yi terk etmiştir. Ada 8 yaşındayken ise Yunanistan Bağımsızlık Savaşı’nda hastalıktan hayatını kaybetmiştir. Ada’nın annesi eşi Lord Byron’a kızmış ve edebiyata olan düşkünlüğünü delilik olarak gördüğünden Ada’nın da şair olmaması için kızının matematiğe ve mantığa ilgisini desteklemiştir. Ada Lovelace ayrıca gökbilim, Latince, müzik ve matematik eğitimi almıştır.
19. yüzyılın ünlü bilim insanlarından William Frend, William King, Mary Somerville ve Augustus De Morgan’dan aldığı eğitimler onun kendini geliştirmesinde büyük bir rol oynamıştır. Ama onun hayatının gidişatını değiştiren olay, Cambridge Üniversitesi’nde matematik profesörlüğü yapan Charles Babbage ile tanışmasıdır.
Babbage ondaki çözümleme yeteneğinden etkilenmiş, hatta onun hakkında “Eğer mümkünse bu dünyayı, dünyanın dertlerini ve birçok şarlatanını unutun. Sayıların büyücü kadını dışında her şey kısa bu dünyada.’’ sözlerini dile getirmiştir.
1835 yılında William King ile evlendiğinde günümüzde bilinen soyadıyla ‘Lovalace Kontesi’ ünvanını almıştır. Bu evliliğinden üç çocuk sahibi olan Ada Lovelace, evliliğin ya da çocuk sahibi olmanın kariyerinin önüne geçmesine izin vermemiş, matematik üzerine yaptığı çalışmalara ara vermeden devam etmiştir.
Charles Babbage öğrencisinin Fransızca’dan tercüme ettiği, bir hesaplama metodundan bahseden makaleden çok etkilenmiş ve ondan makaleye şahsi notlarını da eklemesini istemiştir. Lovelace’in notları makalenin üç katı uzunluğundadır ve Lovelace, bu hesaplama metoduyla günümüzün yazılım kavramının tanımlamasını yapmıştır. Bu tanımla beraber Lovelace günümüzün ilk programlaması ünvanına sahip olmuştur.
Aynı zamanda ABD Savunma Bakanlığı için üretilmiş bir bilgisayar dili olan Ada, onun adından gelmektedir. Yine onun adıyla İngiliz Bilgisayar Topluluğu tarafından 1998’den beri bir madalya ödülü verilmektedir. 2008’de, bilgisayar bilimiyle uğraşan kadın öğrenciler onun için yıllık bir yarışma düzenlemiştir. Bununla beraber, İngiltere’de kadın üniversite öğrencileri için yıllık olarak verilen konferans, BCS Women Lovelace Colloguium da adını ondan almaktadır.